وی عنوان کرد: آدم‌هایی که در حوزه قنات هستند افرادی بسیار صلح جو هستند. در حوزه تمدن کاریزی افرادی مثل اسکندر و چنگیز و هیتلر و موسولینی و غیره نداشتیم. به عبارت دیگر قنات و تمدن کاریزی گم شده دنیای امروز ماست. چکیده تمدن قنات همین حرف‌ها و شعارهایی است که امروز برای نجات آب سر می‌دهیم. از قبیل برداشت متعادل آب، سازگاری با کم آبی کشت متعادل با میزان آب و غیره.

علایی با اشاره به این که در گذشته رفتارهای اجتماعی هم متاثر از قنات بوده است افزود: در طول تاریخ و در تمدن کاریزی تامین و توزیع و حفاظت از آب توسط مردم انجام می‌شده و این باعث شده که نهادهای ریشه دار و کارامد و قوی مردمی در کنار این تمدن آبی شکل بگیرد. بسیاری از موارد مرتبط با آب و کشاورزی در گذشته توسط خود کشاورزان انجام می‌شد.

وی با اشاره به این که مدیریت آب بدون حضور کشاورزان و فقط توسط بخش دولتی قابل برنامه ریزی نیست ادامه داد: تجربه مدیریت یک طرفه آب و بدون مشارکت مردم، تجربه‌ای شکست خورده و غلط است.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی گفت: مدت‌ها پیش از آن که اروپایی‌ها به این موضوع برسند که آب کالاست، در تمدن کاریزی این موضوع اثبات شده بوده و اجرایی می‌شده است. این موضوع بالاترین سطح سازگاری با کم آبی را برای تمدن کاریزی فراهم آورده بود.

علایی با اشاره به این که قدرت اجرایی عرف از قانون بیشتر است تصریح کرد: اقتصاد در تمدن کاریزی عرف و مبنا بوده است و این گمشده‌های ما در جامعه و مدیریت آب است و بر این اساس توسعه و پیشرفت ما باید با توجه به ظرفیت‌های محیط زیستی‌مان باشد.

وی اذعان داشت: حتی با تکنولوژی امروز هم نمی‌توان قنات قصبه گناباد را حفر کرد و آب منطقه‌ای آماده است که پیش گام شود و از تحقیق‌های جامع درباره تمدن آبی کاریزی و سازگاری با کم آبی حمایت کند.